Hoe dealen we met Engelse woorden?
Taal - Engelse woorden - vervoegingen - brexit
15-7-2016
De aankomende Brexit zorgt voor veel onrust en chaos. Maar gelukkig is er nog één zekerheidje: Engelse woorden zijn ondertussen zo ingeburgerd geraakt, dat er van een exit geen sprake is. English is here to stay!
Eerst even een testje. Wat staat hier: beamen. Zeg eens eerlijk? Las je hier nu ‘biemen’ of ‘be-amen’? Dit experiment voerde Paulien Cornelisse ooit uit tijdens haar theatervoorstelling “Hallo aarde”. En wat bleek? Het publiek las massaal het Engelse beamen. Blijkbaar herkennen we het als een gebruikelijk Nederlands woord. In de praktijk gebruik je vaak meer Engelse woorden dan je denkt. Want hoe zit het met jouw deadline? Krijg je al stress van je contentmarketing of heb jij je timemanagement op orde?
The Dutch way!
Face it: Engelse woorden nemen meer en meer de overhand. Ze zijn al helemaal in onze taal en cultuur gesetteld. Niet alleen in vaktaal, maar vooral ook in de spreektaal. Je mengt de woorden er makkelijk tussen in een Nederlandse zin. Maar het wordt anders wanneer je ze wilt verwerken in een geschreven tekst. Niks piece of cake! Want Engelse woorden vervoeg je niet zoals de Britten dat doen. Nee, deze leenwoorden voldoen aan de Nederlandse inburgeringscursus en dus aan de Nederlandse wetgeving op dat gebied.
Een ‘golden oldie’: het kofschip
De regel van het kofschip (stam + d of stam + t) passen we ook toe op Engelse woorden. Vervoegen van Engelse woorden is vooral een kwestie van luisteren. Eindigt de eindklank op s (bijv. fax, lunch of smash) dan geldt dus de kofschipregel en vervoeg je dus als volgt:
Hele werkwoord | stam | hij/zij | verleden tijd | voltooide tijd
fixen | fix | fixt | fixte | gefixt
crash | crash | crasht | crashte | gecrasht
morphen | morph | morpht | morphte | gemorpht
Eindigt de laatste letter niet op een van de letters uit het kofschip? Dan vervoegen we in de verleden tijd met de ‘d’:
Hele werkwoord | stam | hij/zij | verleden tijd | voltooide tijd
streamen | stream | streamt | streamde | gestreamd
download | download | downloadt | downloadde | gedownload
headbangen | headbang | headbangt | headbangde | geheadbangd
Ingewikkelder wordt het bij woorden als deleten of racen. De stam is in dit geval niet delet of rac, maar krijgt vanwege de duidelijkheid een extra e: delete of race. De vervoegingen zien er dus zo uit:
Hele werkwoord | stam | hij/zij | verleden tijd | voltooide tijd
deleten | delete | deletet | deletete | gedeletet
resourcen | resource | resourcet | resourcete | geresourcet
timen | time | timet | timede | getimed
Doet dit pijn aan je ogen? De autocorrector van Word heeft het er ook moeilijk mee en slaat driftig aan het krinkelen. En ik had aanvankelijk ook moeite met het ‘dieliettuttu’, maar ach, alles went.
Check it, google it
Met bovenstaande regels kun je de meeste Engelse woorden probleemloos vervoegen, al blijven er altijd uitzonderingen en zijn niet alle taaladviezen het 100% met elkaar eens. Onder het motto ‘better safe than sorry’ luidt het beste advies: zoek het op! Google het of check de handige lijst van Onze taal.
Less is more
Engelse woorden in je (zakelijke) tekst hoeven dus geen probleem meer te zijn. Maar wat mij betreft is er wel sprake van ‘less is more’. Gebruik ook eens die backspace-knop op je keyboard! Heb je een Engels leenwoord getypt, wis het eens en vervang het door een ‘autochtoon’ Nederlands woord. Gere-installd mag dan wel correct vervoegd zijn, mooi is het niet! En er is een prima alternatief: opnieuw geïnstalleerd. Doe af en toe ook eens als Kenny B: ‘Praat Nederlands met me!’ En ook jeuk-woorden of verwarrende uitdrukkingen zou ik uit de weg gaan. Wat ik zelf altijd van meet af aan fout lees is “meet and greet’. Wat doet Greet daar aan de finish-lijn?