Durf jij taalfouten te maken?

Taal - spelfouten- grammatica - taal verandert
15-3-2017

Bestaan taalfouten eigenlijk wel? Dikke kans dat we “hun hebben” over een paar jaar niet meer fout vinden. Maken we ons te druk om de spellingspolitie of hebben ze eigenlijk gewoon gelijk?

Eind februari staken een paar taalwetenschappers in Leiden de koppen bij elkaar tijdens een symposium met de uitdagende titel “Goede redenen voor foute taal “. Want, zo blijkt, hardnekkige fouten zijn vrij eenvoudig te verklaren en soms zelfs veel logischer dan de achterliggende taalregel die bepaalt of iets goed of fout is. Kortom, de regels zijn niet altijd even duidelijk en bovendien verandert taal. Dat wat we nu fout vinden, kan best over een aantal jaar geaccepteerd taalgebruik zijn.

Foute taal bestaat niet!?

Dat lijkt goed nieuws voor iedereen die moeite heeft met de d’s en de t’s of graag woorden los schrijft in plaats van aan elkaar. Maar dat is maar schone schijn. Wie wel eens een spelfout heeft gemaakt op bijvoorbeeld sociale media, weet dat er een leger lezers met rode pen in de aanslag klaar staat om je genadeloos op je fouten te wijzen. Want de regels zullen misschien ooit wel aangepast worden, maar tot die tijd is het wel de bedoeling dat je je aan de geldende afspraken houdt.

Afspraken

En daarmee hebben we volgens mij wel een belangrijk punt te pakken. Als klant vind je het ook fijn wanneer een leverancier zich aan de gemaakte afspraak houdt. En wanneer je de weg op gaat, is het wel fijn dat iedereen zich aan het voorschrift houdt om rechts te rijden, ook al rijden ze in Engeland aan de linkerkant van de weg. Maak je een rekenfout in de boekhouding? Reken er dan op dat je op zijn minst op je vingers wordt getikt. Regels zijn er blijkbaar niet voor niets.

Ergernis of hilariteit

Vrijwel iedereen maakt wel eens een taalfout. Daar kun je je schouders bij ophalen: “Ach, ze begrijpen toch wel wat ik bedoel”. Maar het ontlokt vrijwel altijd een reactie. Mensen reageren geërgerd of moeten er vaak om lachen. Op internet en sociale media zijn verschillende platformen waar taalfouten worden verzameld onverminderd populair. Denk aan sites als Signalering Onjuist Spatiegebruik (rode wijnglazen zijn iets anders dan rodewijnglazen) of  Taalvoutjes. Het is best dubbel. Aan de ene kant smul ik ervan als ik een taalfout zie, maar ik betrap me nog vaker op de gedachte: “Kon er nu niet even iemand naar kijken voor het de deur uit ging?”

Alledaagse fouten

Een kleine greep uit de fouten die ik de afgelopen weken tegenkwam. Een item op nu.nl  kopt: “Iraaks leger heroverd Palmyra op IS” (een paar uur later is er een redacteur blijkbaar wakker geschud en is de d veranderd in een t). Op mijn deurmat vind ik een tegoedbon van een kledingmerk. Post die mij letterlijk en figuurlijk aanspreekt: “waarde cheque”, staat er. (Dat is nog eens beleefd zeg ;-). Op een valentijnskaart in een kaartenmolen bij de kantoorboekhandel staat te lezen: “Ik vind jouw lief.” Op zo’n moment denk ik dan: Mijn lief? Blijf met je vingers van mijn lief af, wil je!

Waarom maken we fouten?

Even terug naar het symposium. Achter veelgemaakte fouten gaat volgens de wetenschappers een systematiek schuil. Neem het voorbeeld van de d’s en t’s. In de zin van het Iraakse leger dat een stad herovert kun je makkelijk twijfelen tussen herovert of heroverd. Beide vormen van heroveren klinken hetzelfde en zijn allebei correct geschreven. Je brein kan dus niet automatiseren dat je heroverd/t altijd met een d of altijd met een t schrijft, en kiest dan bijvoorbeeld voor de meest voorkomende vorm (in het voorbeeld dus: heroverd).

Durf jij (nog) taalfouten te maken?

Je kunt je bij taalfouten afvragen waar we ons nu zo druk om maken. Er gebeuren immers geen ongelukken wanneer we er eentje maken. En toch is het geen goede PR wanneer je boodschap fouten bevat. Je hebt naar mijn idee er een beetje met de pet naar gegooid. Veel fouten zijn namelijk makkelijk te vermijden. Hoe? Op internet circuleren lijstjes met veel voorkomende fouten (én de correcte vormen) en er zijn ook sites met goede adviezen zoals Taaladviesnet of Onze Taal. Maak daar gebruik van! Ben je zelf niet sterk in spelling? Vraag het dan aan iemand die er wel feeling mee heeft. Of laat je tekst redigeren door een tekstschrijver. Welke oplossing je kiest, maakt niet uit. Je tekst laten checken, laat zien dat je je klanten serieus neemt.